Zdrowie kota odzwierciedla jego szata. Mruczek cieszący się zdrowiem ma błyszczącą, dobrze nawilżoną sierść. Choroby dermatologiczne kotów wbrew pozorom są częstą przypadłością, która dotyka naszych kocich przyjaciół. Przyczyn naprawdę może być sporo, dlatego jeśli u swojego mruczka zauważysz niepokojące objawy to jak najszybciej powinieneś skonsultować się z lekarzem weterynarii. Oprócz chorób typowo skórnych wyróżnia się też szereg innych przypadłości, którym towarzyszą niepokojące zmiany skórne co może świadczyć o problemach całego organizmu.
Skóra kota
Skóra kota podobnie jak i ludzka pełni szereg ważnych funkcji. Najważniejszą funkcją skóry jest funkcja ochronna, która chroni organizm przed szkodliwym działaniem warunków zewnętrznych jak i przed szkodliwymi czynnikami jak uszkodzenia mechaniczne czy drobnoustroje. Zakończenia nerwowe znajdujące się na skórze służą także do przekazywania informacji zarówno innym zwierzętom, jak i ludziom. Inną ważną rolą skóry jest funkcja termoizolacyjna a także odpowiada za regulację gospodarki wodnej w organizmie. Skóra zwierząt różni się nieco od ludzkiej. pH skóry psa oraz kota wynosi 7,0-7,4 (zasadowy), a u ludzi wynosi 5,5 (kwaśny). Odpowiednie pH skóry, to zakres w którym skóra stanowi najlepszą ochronę dla organizmu. Zbyt niskie pH przyczynia się do nadmiaru produkcji łoju. Zbyt wysokie sprawia, że skóra jest przesuszona.
Skóra składa się z trzech głównych warstw:
- naskórek – to najbardziej zewnętrzna część warstwy skóry, która bezpośrednio kontaktuje się ze środowiskiem zewnętrznym i wszelkiego typu zanieczyszczeniami. Naskórek dzieli się na warstwę rogową, warstwę ziarnistą, warstwę kolczystą oraz warstwę podstawną.
- skóra właściwa to część skóry, w której zlokalizowane są mieszki włosowe, nerwy, gruczoły oraz naczynia krwionośne.
- tkanka podskórna to najgłębsza z warstwa skóry, zbudowana z tkanki łącznej oraz komórek tłuszczowym, dzięki czemu skóra pełni funkcje termoizolacyjną.
Stan skóry i okrywy włosowej w dużym stopniu odzwierciedla ogólną kondycję zdrowotną czworonoga.
Objawy chorób skóry u kotów
Do najczęściej pojawiających się objawów można zaliczyć między innymi:
- miejscowe wyłysienia
- krostki
- rany
- rumień
- silny świąd
- zaczerwienienia
- wrzody
- pęcherzyki ropne
- łupież
- zgrubienia
- łojotok
- uporczywe wylizywanie
- wygryzanie
- nieprzyjemny zapach skóry
Niepokojące zmiany mogą pojawić się w różnych częściach ciała w zależności od nasilenia infekcji oraz jej rodzaju. Niestety koty są bardzo dyskretne i często drapanie lub wylizywanie jest ciężkie do wyłapania przez opiekuna dlatego oprócz tych niepokojących objawów należy zwrócić uwagę na przewracanie się z boku na bok, intensywne ocieranie się o przedmioty (częstsze niż zwykle), potrząsanie głową, saneczkowanie.
Powody chorób skóry u kotów
Schorzenia skóry u kotów mogą mieć różne podłoża. Mogą być wywołane przez działanie bakterii, pasożytów, grzybów, ale także poprzez niewłaściwą pielęgnację, nadwrażliwość, obniżoną odporność lub alergię.
Zmiany naskórne mogą być bezpośrednio spowodowane chorobami skóry lub być oznaką choroby towarzyszącej. Choroby skóry są nabyte lub uwarunkowane genetycznie. Przyczyny ich powstania jest naprawdę dużo, ale ogólnie można podzielić je na kilka grup. Wywołane mogą być przez:
- bakterie
- wirusy
- grzyby
- pasożyty
- wahania hormonalne
- spacer odporności
- zła dieta
- zaburzenia środowiskowe
- zaburzenia behawioralne
- choroby wewnętrzne
- alergia wziewna
- alergia pokarmowa
- alergia kontaktowa
Powodem jednak mogą okazać się także:
- zła pielęgnacja
- źle dobrana pielęgnacja
- zmiana kosmetyków
- stres
- uszkodzenia mechaniczne
- oparzenia
- kontakt z drażniącymi środkami
Środowisko, jak i styl życia czworonoga, a także niekiedy rasa ma realny wpływ na wystąpienie u kotów różnych schorzeń w tym także problemów skórnych. Zwierzęta wolno żyjące bardziej narażone są na inwazję insektów zewnętrznych czy choroby zakaźne a także skaleczenia mechaniczne prowadzące do ropni.
Alergiczne pchle zapalenie skóry (APZS)
Według badań to jedna z najczęstszych przyczyn świądu u kotów. Dotyczy ona jednak przede wszystkim kotów wychodzących, żyjących na zewnątrz i w dużych skupiskach jak schroniska, domy tymczasowe i hodowle. W przypadku podejrzenia APZS stosuje się test białą bibułą (sprawdzenie odchodów pcheł w sierści i obecności krwi)
Świerzbowiec drażniący
To choroba pasożytnicza, która powoduje silny i uciążliwy świąd. Świerzb jest chorobą silnie zaraźliwą, którą zarazić się mogą inne koty, psy oraz ludzie, dlatego nie tylko ważne jest szybkie wdrożenie leczenia ukierunkowanego ale także dezynfekcja pomieszczeń, zabawek, podłóg, sofy oraz akcesoriów groomerskich.
Chejletieloza
To dość rzadka choroba dotykająca koty wywołana przez pasożyty. Inaczej nazywana łupieżem wędrujących. W przypadku potwierdzenia tej choroby kluczowe jest wdrożenie leczenia także innych zwierząt domowych oraz zdezynfekowanie legowisk, posłań, zabawek i sprzętów groomerskich.
Nużyca
To choroba wywołana przez roztocza. Objawia się świądem, wyłysieniem, rumieniem oraz łuszczeniem się skóry. Dotyka zwierzęta o obniżonej odporności. Nużyca występuje w dwóch różnych nasilonych – miejscowa i uogólniona. W nużycy miejscowej występują zmiany w okolicach głowy oraz oczu. Nużyca uogólniona to rzadziej spotykana, ale znacznie mocniejsza odmiana tego schorzenia. Wyłysienia nie ograniczają się jedynie do okolic głowy a obejmują znaczną część ciała.
Grzybica
Jest schorzeniem zakaźnym, a do zakażenia dochodzi poprzez bezpośredni kontakt z chorym zwierzęciem lub jego otoczeniem jak legowisko czy szczotka. U kotów najczęściej występuje dermatofitoza, czyli grzybicze zakażenie łodygi włosa i warstwy rogowej naskórka. Grzybica ta powoduje miejscowe wyłysienia i łuszczenie się skóry oraz rumień. Narażeni są przede wszystkim kocięta i seniorzy. Innymi czynnikami sprzyjającymi są uszkodzenia skóry, osłabiona odporność, zbyt częsta pielęgnacja, źle dobrana pielęgnacja.
Alergie:
Alergia pokarmowa
To coraz częstszy problem, który występuje niezależnie od pory roku. Objawia się reakcją alergiczną na alergen występujący w karmie. Może to być każdy składnik diety, dlatego najlepiej przeprowadzić dokładne badania, aby poznać alergeny a następnie wykluczyć je z diety. Najczęściej koty uczulone są przede wszystkim na nabiał, poszczególne ryby oraz kurczaka. Ale alergenem mogą być także konserwanty, sztuczne dodatki do karmy oraz poszczególne węglowodany. Alergia pokarmowa może dotknąć każdego czworonoga niezależnie od jego wieku, płci czy rasy.
Alergia pokarmowa objawia się między innymi wyłysieniem a często także zmianami około pyszczka. Skóra w momencie intensywnych objawów może dodatkowo zostać zakażona przez bakterie i grzyby. Podczas wykrycia alergii pokarmowej stosuje się diety eliminacyjne oraz leczenie zmniejszające świąd i zmiany skórne. Leczenie alergii pokarmowej jest jedynie objawowe, ponieważ nie da się wyleczyć z alergii pokarmowej.
Alergia kontaktowa to alergia, która objawia się po kontakcie z alergenem. Mogą to być środki drażniące, szampony, odżywki, kosmetyki, środki chemiczne, olejki , a także obroże przeciwpchelne i przeciwkleszczowe. Alergia wziewna może nie tylko dotknąć ludzi, ale także naszych czworonożnych przyjaciół. Może być spowodowana przez wdychane przez kota pleśnie, grzyby, pyłki oraz kurz domowy
Atopowe zapalenie skóry
Atopowe zapalenie skóry inaczej nazywane atopią w przypadku kotów definiowane jest jako świądowa choroba skóry lub układu oddechowego, związana z nadwrażliwością na alergeny środowiskowe. Często przyczyną roztocza i alergeny sezonowe. Jest to choroba wrodzona definiowana jako alergia. Niestety w przypadku wystąpienia AZS (Atopowego zapalenia skóry) praktycznie niemożliwe jest wyodrębnienie wszystkich uczulających składników ze środowiska czworonoga.
Nowotwory
Nowotwór skóry stanowi aż około 15% wszystkich nowotwór występujących i kotów. Jest to niestety nowotwór złośliwy. Daje oznaki głównie w miejscach słabo owłosionych i jasno napigmentowanych. Przede wszystkim rozwija się w małżowinie usznej. Zachorować mogą wszystkie koty, niezależnie od wieku czy płci.
Herpeswiroza
Herpeswiroza typu I to choroba powodująca najczęściej zapalenie tchawicy i nosa, będąc tym samym jednym z czynników powstania kociego kataru. Choroba ta prowadzi jednak także do objawów naskórnych, głównie w okolicy twarzy i nosa. Wraz z rozwojem choroby dochodzi także do zapalenia dziąseł, spojówek.
Kocia ospa
Do zakażenia dochodzi na skutek kontaktu z dzikimi zwierzętami będącymi nosicielami. Kocią ospą może zarazić się także człowiek. Schorzenie to objawia się gródkami i guzkami, które w późniejszym czasie tworzą także strupy.
Zaburzenia hormonalne
Przyczyną zmian na skórze, jak i w strukturze włosa mogą być problemy związane z układem hormonalnym, który mocno oddziaływuje na sierść. Częstą przyczyną jest choroba Hashimoto, czyli nadczynność tarczycy. Schorzenie prowadzi to do ogólnego osowienia, apatii a także zmian i wahań wagi.
Przyczyn chorób skóry naprawdę jest wiele. Do bakteryjnych chorób skóry zalicza się między innymi zapalenie fałdów, hot spot, trądzik, ropne zapalenia, promienica, ziarniniaki atypowe. Oprócz tego choroby skóry mogą zostać wywołane przez kleszcze, świerzb, pchły, wszawice, muszycę i larwy tęgoryjca. Ogólna wrażliwość skóry może być spowodowana atopowym zapaleniem skóry, pokrzywką, alergiami, ukąszeniem komara czy much.
Jak leczyć chory skóry?
Najcięższym elementem leczenia jest odpowiednia diagnostyka. Każdy przypadek jest inny i wymaga indywidualnego podejścia i dokładnych badań. Niestety w przypadku chorób skóry wszystkie objawy są na tyle do siebie zbliżone, że “na oko” nie jesteśmy jednoznacznie stwierdzić co jest przyczyną tych zmian. Kluczem do wdrożenia dobrze dobranego leczenia jest więc dokładna diagnostyka u lekarza weterynarii. Oprócz badań diagnostycznych liczy się czuje i spostrzegawcze oko opiekuna, który jako jedyny zna swojego pupila niemal na wylot.
Aby dobrze zdiagnozować przyczynę chorób skóry stosuje się badania cytologiczne, biopsję skóry, badanie zeskrobin oraz badania przy pomocy białej bibuły lub lampy Wooda.
Po zdiagnozowaniu przyczyny lekarz dobiera indywidualne leczenie opierające się na złagodzeniu zmian skórnych, poprawie ogólnego komfortu kota oraz wyeliminowania przyczyny. Niestety, aby dokładnie zdiagnozować przyczynę i wyleczyć choroby skóry wymagana jest więcej niż jedna wizyta. Problemy skórne niestety często wymagają długotrwałej terapii. W leczeniu stosuje się leki przeciwgrzybicze, przeciw roztoczom, preparaty miejscowe, preparaty zapobiegające świądowi, szamponoterapię a w niektórych przypadkach konieczne jest włączenie antybiotykoterapii.
Bardzo ważna jest obserwacja opiekuna, która może przyśpieszyć cały proces diagnostyki i leczenia. Podczas wizyty opiekun może zetknąć się z takimi pytaniami:
- Kiedy zauważono objawy kliniczne ?
- Jakie niepokojące objawy zostały zauważone?
- Czy na skórze pojawiły się jakieś niepokojące zmiany?
- Czy na skórze pojawia się nieprzyjemny zapach?
- Czy zostały zauważone pasożyty zewnętrzne jak tak to jakie?
- Czy skóra zmieniła kolor?
- W jakich częściach ciała pojawiały się zmiany?
- Czy kot jest wychodzący czy jedynie domowy?
- Czy pupil przyjmuje jakieś leki?
- Czy kot leczony był już wcześniej dermatologicznie?
Pytań naprawdę może być wiele ale to wszystko po to, aby dokładnie zdiagnozować przyczynę, dlatego najlepiej wraz z zaobserwowaniem niepokojących zmian dokładnie zapisać objawy lub udokumentować je przy pomocy zdjęć. To także będzie niezwykle pomocne podczas diagnozy, ponieważ wiele z objawów może z czasem ustąpić lub pogorszyć się.
Szamponoterapia
To terapia polegająca na kąpielach leczniczych mających na celu zmniejszenie objawów oraz wyleczenie problemu. To metoda, która coraz częściej jest wybierana przez lekarzy weterynarii.
Najważniejszym aspektem szamponoterapii jest dobranie odpowiedniego szamponu dla kota do konkretnego przypadku o dobrze zbilansowanym składzie i substancją czynną.
Aby szamponoterapia przynosiła zamierzone efekty ważne jest stosowanie szamponów zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii. Występują szampony przeciwgrzybicze, przeciwpasożytnicze, łagodzące i nawilżające, przeciwbakteryjne,
Sama kąpiel początkowo opiera się na wstępnym myciu w celu oczyszczenia skóry a następnie kąpiel z pozostawieniem preparatu na skórze na przynajmniej kilka minut – w zależności od zaleceń. Pozostawienie szampony na parę minut jest kluczowe, aby zawarte w szamponie substancję czynne miały możliwość zadziałać. Po upływie kilku minut szampon powinien być dokładnie spłukany. Nie należy kąpać zwierząt w szamponach czy innych płynach przeznaczonych dla ludzi.
Leki
Podając leki zwierzętom pod żadnym pozorem nie wolno robić tego na własną rękę. Leki mogą być podawane miejscowo oraz ogólnie do pyszczka. Leki różnią się od siebie ukierunkowanym działaniem. Mogą to być antybiotyki, leki przeciwbólowe, przeciwgrzybicze, antybakteryjne czy antywirusowe. Leki należy stosować zgodnie z zaleceniami lekarza weterynarii, nie próbując wyleczyć zmian na własną “rękę”. Może to nie tylko przynieść zamierzonego efektu, ale znacznie pogorszyć stan skóry oraz niekorzystnie wpłynąć na cały organizm czworonoga.
Kiedy należy iść do weterynarza
Do weterynarza należy wybrać się niezwłocznie po zaobserwowaniu niepokojących zmian naskórnych. Niestety koty doskonale potrafią ukrywać zmiany naskórne poprzez częstą pielęgnację, jak i ich dyskrecję w tym temacie, ponieważ mogą się nadmiernie drapać czy wylizywać w momencie, kiedy na nie nikt nie patrzy. Jednak z pewnością należy udać się do weterynarza po zaobserwowaniu plam, miejscowych wyłysień, pokrzywki,wrzodów, krostek, bąbli, rogowacenia skóry, nieprzyjemnego zapachu, uporczywego wylizywania się, drapania czy ocierania o przypadkowe przedmioty. Zignorowanie problemów prowadzi do pogorszenia się zmian, jak i ogólnego stanu zdrowia czworonoga. Niestety nieleczone mogą przyczynić się do powstawania wielu poważnych powikłań.
Leczenie chorób skóry w domu
Leczenie problemów skórnych prawie zawsze odbywa się w domu za pomocą leków przepisanych od lekarza w postaci maści, tabletek czy stosując szamponoterapię. W przypadku poważnych zmian i nasilenia choroby mogą być potrzebne dodatkowe specjalistyczne zabiegi, jednak w większości stany zapalne udaje się wyciszyć za pomocą leków przepisanych od lekarza weterynarii.
Podczas leczenia należy trzymać się zaleceń weterynarza i nie podejmować leczenia na własną rękę. Choroby skóry wymagają specjalistycznego podejścia, dokładne dobranych leków a źle dobrana terapia może pogłębić problem i wpłynąć na ogólne zdrowie czworonoga. Niestety leczenie chorób skóry jest długotrwałe i wymaga konsekwencji i regularności. W niektórych przypadkach konieczne jest także wzbogacenie diety o bogate oleje czy inne suplementy korzystnie wpływające na sierść kota.
Jak przeciwdziałać chorobom skóry?
Pomimo wielu chęci nie da się uniknąć chorób. Mogą one znienacka zaatakować nawet najbardziej zdrowe okazy chociażby przez kontakt ze zwierzęciem zakażonym. Jednak, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia chorób skóry należy zadbać o bogatą dietę dopasowaną do potrzeb, regularną pielęgnację w tym dokładne wyczesywanie oraz cykliczne pranie posłań czy zabawek. Ważna jest także obserwacja zarówno zachowań kocich, jak i samej skóry, dzięki czemu w razie wystąpienia zmian jesteśmy w stanie szybko zareagować i wdrożyć niezbędne leczenie.
Dieta
Dieta jest kluczowa nie tylko biorąc pod uwagę ogólne samopoczucie, ale także w kwestii wyglądu i jakości skóry i sierści. Brak zbilansowanej diety dopasowanej do potrzeb indywidualnych może odbić się niekorzystnie na jakości sierści oraz jej wypadaniu. Dieta powinna być bogata w białko, biotynę, witaminy, minerały, kwasy omega -3 i -6 niezależnie od tego czy karmimy pupila gotowymi karmami czy samodzielnie przygotowanymi posiłkami czy dietą BARF.
Ochrona Przed pasożytami
Szczególne znaczenie w ochronie skóry przed chorobami spowodowanymi przez insekty jest regularne dbanie o podawanie leków ochronnych przeciwko pasożytom zewnętrznym. Podrażnienia związane z ugryzieniem pcheł, wszy, wszołów często są przyczyną powstania problemów dermatologicznych przez bakterie, które przenoszą i przez świąd, który powodują dotkliwe ugryzienia. Pamiętajmy o regularnym podawaniu środków odrobaczających nawet, jeśli nasz pupil nie jest kotem wychodzącym
Stres
Koty to wrażliwe zwierzęta na które źle wpływa stres.Stres wpływa na kondycję psychiczną oraz fizyczną , co z kolei ma wpływ na kondycję skóry i okrywy włosowej. Stresem może być nagła zmiana w życiu jak pojawienie się nowego członka rodziny, ale także przemeblowanie, remont, zmiana żwirku. Postaraj się zminimalizować stres w życiu zwierzaka, a jeśli wiesz, że nadchodzą zmiany, stopniowo przygotowywać na to także mruczka.
Pielęgnacja skóry na co dzień
Skóra wymaga pielęgnacji na co dzień, która nie tylko zadba o sierść i wygląd zewnętrzny ale w razie powstania jakiś zmian pozwoli w porę zareagować. Regularnie należy szczotkować sierść mruczka z częstotliwością dopasowaną do potrzeb włosa oraz odpowiednio dobranymi akcesoriami. Wybór szczotki wbrew pozorom jest niezwykle ważny i odpowiada za jakość całej pielęgnacji.
Dbając o skórę na co dzień nie należy także zbyt często kąpać czworonoga, ponieważ zbyt częste kąpiele prowadzą do naruszenia naturalnej bariery ochronnej. W razie powstania trudnych zabrudzeń kąpiel może okazać się konieczna, jednak jeśli nie ma takiej potrzeby zamiast kąpieli warto korzystać ze specjalnych chusteczek nawilżających przeznaczonych dla zwierząt lub zwilżoną ściereczką i delikatnie pozbyć się zabrudzeń.
Dbając o sierść oraz ogólną kondycję zdrowotną czworonoga nie zapominajmy o podawaniu wysokiej jakości karmy.
Podsumowanie
Choroby skóry mogą zaatakować niespodziewanie, każdego kota niezależnie od wieku czy rasy. Wszystkie niepokojące zmiany w zachowaniu kota czy zmiany sierści oraz skory jak wyłysienia, przebarwienia należy jak najszybciej skontaktować z lekarzem weterynarii, który przeprowadzi dokładną diagnostykę a w razie konieczności wdrożyć niezbędne leczenie. Nie podejmuj jednak leczenia na własną rękę. Stosując terapię trzymaj się zaleceń lekarza.